Het ontstaan van een religie in de 20e eeuw
Wie informatie zoekt over Scientology, komt heel veel verschillende meningen tegen. Waarom is er zoveel te zeggen over deze religie?
Ten eerste: Scientology is nieuw. Iets wat nieuw is en anders, wordt niet altijd meteen geaccepteerd of begrepen.
Scientology is een heel andere religie dan de godsdiensten die we in het Westen kennen. Scientology beweegt zich daar waar religie en wetenschap samenkomen; vanuit religieus perspectief formuleert zij nieuwe inzichten in het domein van sommige wetenschappelijke disciplines en maatschappelijke onderwerpen.
Een korte blik op de geschiedenis leert ons dat sommige andere religies het in eerste instantie ook moeilijk hadden. Kijk maar naar de eerste Christenen. Jezus werd aan het kruis genageld om wat hij dacht, zei en deed. In de vorige eeuw vond er nog volop discriminatie plaats tussen protestanten en katholieken. Ook het Jodendom heeft het in het verleden zwaar te verduren gehad.
Het doel van deze pagina is om inzicht te geven in de ontwikkeling die Scientology vooral in de beginperiode heeft doorgemaakt, om te verhelderen waar bepaalde gezichtspunten vandaan komen.
Scientology geschiedenis in het kort
Dianetics
Tussen 1935 en 1950 ontwikkelde de Amerikaan L. Ron Hubbard een nieuwe theorie over het functioneren van het menselijk verstand.
Hij spoorde de oorzaken van mentale blokkades en psychosomatische klachten terug naar een tot dan toe onontdekt deel van het verstand; het reactieve verstand. Dit is het deel van iemands verstand dat volledig op basis van stimulusrespons werkt. Het staat niet onder controle van de wil, en oefent kracht uit om het bewustzijn, doelen, gedachten en acties van het individu te beheersen.
Hubbard ontwierp een methode om die verborgen informatie te benaderen en van mentale ‘lading’ te ontdoen. In 1950 publiceerde hij zijn theorie en een eerste versie van zijn technieken in het boek Dianetics.
Rond Dianetics ontstond onmiddellijk een snelgroeiende groep beoefenaars in Amerika en even later ook in andere Engelstalige landen zoals Engeland en Australië.
L. Ron Hubbard geeft een lezing over Dianetics in de jaren ’50
Dianetics groeit uit tot Scientology
Dianetics was feitelijk een voorstudie van het onderzoek waar L. Ron Hubbard vanaf het begin mee bezig was: om uit te vinden wat ‘leven’ is – in tegenstelling tot materie.
Zijn enorme interesse in dit onderwerp werd gevoed door zijn belangstelling voor andere culturen en zijn studie van Oosterse religies en filosofien.
Met zijn wiskundige en natuurkundige achtergrond, aangevuld met kennis van de cytologie, ging hij verder op zoek naar de kleinste eenheid van energie om tot de kern te komen van wat levenskracht is.
De doorontwikkeling van Dianetics leidde uiteindelijk tot het postuleren van een niet-materieel deel van de mens (de ziel), en dit verdergaand filosofisch onderzoek mondde later uit in wat Scientology werd genoemd, uit de termen ‘scios’, Latijns voor weten en ‘logos’, Grieks voor de studie van.
Nu het onderzoek zich verder richtte op de menselijke geest, kwam het terecht op het terrein van religie. Aldus werd in 1954 door scientologen in Los Angeles de eerste Scientology kerk opgericht.
De Scientology religie
Door het isoleren en definieren van wat de ziel is, werden tevens de basiswetten ontdekt van het leven. Scientology volgt hierin een lange traditie van religieuze wijsheid; haar wortels liggen in de diepste overtuigingen van de grote religies en de doeleinden waar die naar hebben gestreefd en streven.
Scientology is een nieuwe religie, die een brug slaat tussen de oosterse filosofie naar de westerse manier van denken. Zie hierover ook De aard van Scientology, geschreven door L. Ron Hubbard.
Scientology is de eerste religie waarin wetenschappelijke methoden worden toegepast op vragen die op spiritueel terrein liggen.
Scientology is een praktische religieuze filosofie die inzicht geeft in de wereld van de geest en wat de ziel is. Door de ziel te definiëren en te begrijpen wat levensenergie is, kan men door Scientology te bestuderen ook het leven zelf beter begrijpen.
Vanwege het immateriële concept van de ziel is Scientology per definitie een religieuze activiteit, wat decennia later bevestigd werd door een aantal vooraanstaande godsdienstsociologen, zoals Dr. Bryan Wilson.
Weerstand
Tot zover een zeer beknopte uiteenzetting van het ontstaan van Scientology. De verdere ontwikkeling en groei is niet altijd zonder slag of stoot gegaan. In het licht van verschillende maatschappelijke ontwikkelingen in de tweede helft van de vorige eeuw ontstond er – zeker in de begintijd – in een aantal landen weerstand tegen op het opkomen van deze nieuwe religie.
Vanuit het religieuze gezichtspunt dat de mens zelf een onsterfelijk geestelijk wezen is, ontwikkelde Scientology nieuwe inzichten in het domein van sommige wetenschappelijke disciplines (als de psychologie en psychiatrie) en maatschappelijke onderwerpen. Dit leidde tot weerstand bij sommige groepen en instellingen die meenden schade te ondervinden als die inzichten op grote schaal in de samenleving geïmplementeerd zouden worden.
Zo botst Scientology met destructieve aspecten van de biologische psychiatrie en daarmee met financiële belangen van Big Pharma. Ook ondernamen sommige traditionele kerken actie tegen de opkomst van Scientology, met name in de landen waar zij staatskerk zijn, zoals de Lutherse kerk in Duitsland.
Ontkerkelijking en nadruk op het brein
Terwijl de samenleving in toenemende mate met psychische problemen werd geconfronteerd, kregen de traditionele Godsdiensten in de tweede helft van de vorige eeuw te maken met ontkerkelijking en atheïsme. In plaats van naar de priester of de dominee gingen mensen voor hulp naar de psychiater of de arts, en kregen steeds vaker pillen als therapie.
Door deze en andere maatschappelijke ontwikkelingen werd het oorspronkelijke concept van de menselijke ziel teruggedrongen en kwam het brein prominent in de belangstelling van de wetenschap en het publiek.
Ook kregen farmaceutische bedrijven in toenemende mate invloed op de wetenschap en het onderwijs omdat zij grote bedragen beschikbaar hadden voor onderzoek. Hierdoor nam de invloed van aan de industrie verbonden top-psychiaters sterk toe.
Omdat Scientology uitgaat van het zelfhelend vermogen van de ziel, zet zij grote kanttekeningen bij het toedienen van psychiatrische medicatie en drugsgebruik in het algemeen.
Scientology bleek hiermee onopzettelijk terechtgekomen te zijn op maatschappelijke, maar ook wetenschappelijke gebieden waar grote gevoeligheden heersten en waarbij grote belangen betrokken waren.
Zo werd het mensbeeld in wetenschappelijke kring gaandeweg omgebogen naar een louter mechanistisch gezichtspunt. Hierbij wordt beredeneerd dat de hersenen de hoofdrol spelen bij menselijk gedrag en wordt volledig voorbij gegaan aan het bestaan en de kracht van de menselijke (immateriële) ziel.
Scientology richt zich juist op de ziel en heeft het zelfs in haar credo staan dat de studie van de geest en de genezing van mentaal veroorzaakte ziekten niet aan de religie mogen worden onttrokken.
Eerste botsing met gevestigde belangen
Omdat de Dianetics techniek een positieve uitwerking had op het verlichten en behandelen van psychosomatische ziekten, besloot Hubbard vlak na het verschijnen van het boek Dianetics de resultaten van zijn onderzoek te delen met de grote gezondheidsorganisaties. Hij stuurde zijn bevindingen naar de American Medical Association (AMA) en de American Psychiatric Association (APA), vanuit de overtuiging dat Dianetics een goede manier zou kunnen zijn om medische en psychiatrische behandelingen te ondersteunen en patiënten sneller te laten herstellen.
De reactie van de AMA en de APA was ronduit agressief en had grote gevolgen. Niet alleen waren ze totaal niet geïnteresseerd in de resultaten van Hubbards onderzoek; ze begonnen meteen een anti-campagne om Hubbard en Dianetics zwart te maken.
Jaren later zijn via de Freedom of Information Act (Wet Openbaarheid Bestuur) documenten van overheidsinstanties aan het licht gekomen waarmee Scientology en de activiteiten van Hubbard in een vals daglicht werden geplaatst.
Op last van de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) werd in 1963 zelfs een grootschalige inval gedaan in een vestiging van Scientology in Washington. De inval leverde niets op, want er gebeurde niets illegaals, en werd later als onwettig verklaard.
Ook de anti-medicatie lobby die via diverse Scientologygroepen (zoals het NCRM) op gang begon te komen in de jaren ’70, viel in sommige landen verkeerd.
Binnen sommige overheden werd alarm geslagen en werden plannen gemaakt hoe het “probleem” Scientology aangepakt kon worden.
Australië
Een van de eerste landen waar Scientology tegenstand ondervond was Australië, waar in 1963 het Anderson onderzoek liep, dat tot vele jaren daarna verstrekkende gevolgen gehad voor de Scientology gemeenschap. Ondanks dat er niets uit het onderzoek naar voren kwam, bleef de Australische regering Scientology jarenlang tegenwerken tot harde repressieve overheidsmaatregelen en religieuze vervolging toe.
De gevolgen voor de kerk waren enorm. Pas in 1983 kwam hier een einde aan toen Scientology door de rechtbank volledig werd erkend en van alle blaam gezuiverd. De Australische overheid heeft voor de hele gang van zaken zelfs persoonlijk excuses aangeboden aan de Scientology Kerk (lees hier meer).
Engeland
In Engeland begon Kenneth Robinson, de Britse Minister van Volksgezondheid, in de jaren ’60 een ware heksenjacht tegen Scientology in Engeland.
Robinson verzamelde valse informatie om zijn aanvallen op Scientology te rechtvaardigen en maakte handig gebruik van de aanvallen op Scientology in die tijd in Australië.
Hij installeerde een wet waarmee het scientologen onmogelijk werd gemaakt om naar Engeland te emigreren. De regering Thatcher maakte hier in 1980 een einde aan met de motie ‘Justice for Scientologists’. In 2013 kreeg de Scientology kerk in Engeland volledige religieuze erkenning (lees hier meer).
België
Een ander voorbeeld van onjuiste berichtgeving is een twintig jaar lang slepend onderzoek naar Scientology in Belgie, waarbij Scientology jarenlang ten onrechte verdacht gemaakt werd van illegale praktijken, en door de media bij voorbaat aan de schandpaal werd genageld.
De zaak werd in maart 2016 na een strafzaak van 7 weken door de Rechtbank van Brussel beslist in het voordeel van Scientology, waarbij alle beschuldigingen tegen de kerk geheel werden verworpen (lees hier meer).
Nederland
De eerste Scientology groep in Nederland onstond in het begin van de jaren ’70 in Leiden. Al vrij snel verhuisde de organisatie naar Amsterdam, waar de kerk na verschillende andere locaties in 2017 een eigen gebouw betrok aan de Wibautstraat.
De aanvallen in andere landen hadden in de beginjaren ook hun weerslag op Nederland doordat verkeerde informatie uit oude rapporten klakkeloos werd overgenomen. Scientology wordt inmiddels als nieuwe religie in Nederland erkend en heeft de Anbi status.
Iedereen die meer wil weten over Scientology is van harte welkom om een kijkje te komen nemen in het informatiecentrum van de kerk in Amsterdam.
